කෙසෙල් මුව කියන්නේ පෝෂණ ගුණයෙන් අනූන කෑමක්. රෝග රැසකට ගුණ දෙන කෑමක්. මේ තියෙන්නේ කෙසෙල් මුව වල තියෙන ගුණ, ඔසප් චක්‍රය ක්මවත් කරයි. කිරිදෙන මව්වරුන්ට හ දියවැඩියා රෝගීන්ට ගුණ ගෙන දේ. රක්තහීනතාවයට සහනය දේ. වකුගඩු වල ක්‍රියාවලියට උපකාරී වේ. මලබද්දයට සහනය දේ. උදරයේ තුවාල වලට සහනය දේ. ගර්භාෂය ශක්තිමත් කරයි. අධික රුධීර පීඩනයට සහනය දේ.

ඉතින් මේතරම් ගුණයෙන් අනූන කැමක් අළුත් රසයකින් හදන හැටි තමයි ඔන්න අද අපි ඔයාලට කියන්න යන්නේ. ගොඩක් අය කෙසෙල් මුව තෙල් දාල හරි නැත්නම් කිරට උයල තමයි කන්නේ. ඒත් කෙසෙල් මුව සම්බලක් විදියට හදුවොත් කොහොමද. අළුත් රසකට කන්න පුළුවන් නේද? හැමදාම කෙසෙල් මුව කන්නේ තෙල් දාල හරි නැත්නම් කිරට උයල හරිනම් මෙන්න මේ විදියට ඔයාලත් හදලා කාලා බලන්න. අළුත් රසයකට.

අපි මුලින්ම කියන්න යන්නේ කෙසෙල්මුව කරිය සෑදීමේ ක්‍රමය
භාජනයක් ගෙන තෙල් මේහැඳි 2 ක් එකතු කරන්න. අබ ඇට ටිකක් දමා පුපුරන කම් තියන්න. කපා ගත් ළුනු හා මිරිස් එකතු කර ටිකක් බැද ගන්න. කපා ගත් කෙසෙල්මුව එකතු කරන්න. ඔබ කැමති ආකාරයට කුළුබඩු හා ලුණු එකතු කරන්න. වතුර ටිකක් දමා භාජනයේ මූඩිය වසන්න. පසුව ගා ගත් පොල් එකතු කරන්න. දැන් ඔබේ කරිය කෑමට සූදානම්.

කෙසෙල් මුව සම්බොලේ හදාගන්න විදිය
“සම්බෝල” කිව්වාම නම් සිංහල අපේ ගැමි ආරෙට කෑම කන කාගෙත් කටට රස දැනෙනන කෑමක්නේ, නේද…? හැබැයි අද නම් අපි කියන්න යන්නේ නිකම්ම නිකම් “සම්බෝල” ගැන නෙවෙයි. “කෙසෙල් මුව” කියන්නේ මොනවද කියලාම ඉන්නම්කො, නොදන්න අය ඉන්නත් පුලුවන් නිසා.

කෙසෙල් ගසින්, කෙසෙල් කැනක් හැදෙන්න පටන් ගනිද්දි ඉස්සෙල්ලාම එන්නේ මේ කෙහෙල් මුව තමයි. (මේ photos වල තියෙනවා වගේ) මේක මුල්ම දවස් වල පිටතට නොපෙනුනත් දවස් කීපයක් යන කොට ටික, ටික පෙනෙනවා. ඒ කෙසෙල් කැන ටික , ටික වැඩෙන නිසා. (ඇත්තටම අපි විහුලුවට කියන “කෙහෙල් මල්” තියෙන්නේ මේ කෙහෙල් මුවේ තමයි. ) කෙහෙල් මුවේ අන්තිමට ඉතුරු වෙන්නේ පරාගනය නොවුන මල් ටිකක්. (අපි පොඩි කාලේ නම් කෙහෙල් මුවක් කැඩුවාම එකේ තියෙන මල් වල පණි බොනවා. රස දන්න අයගේ නම් කටට රස උනනවා ඇති නේද?)

දැන් අපි බලමු කොහොමද කෙසෙල් මුව සම්බොලේ හදාගන්නේ කියලා. හදාගන්න මෙන්න මේ දේවල් ඕන. ලපටි කෙහෙල් මුවක්, හීනියවට ගා ගත් පොල් මිටක් පමණ, උම්බලකඩ කුඩු ටිකක්, රතු ලූණු ටිකක්, සිහින්ව කපා ගත් අමු මිරිස් කරල් 5 ක් පමණ, පදමට සෑහෙන සේ ලුනු කුඩු, දෙහි.

කෙසෙල් මුව පිටත ඇති පියලි (පොතු ) කිහිපයක් ඉවත් කර ලපටි කොටස මතු කර ගන්න. ඉන් පසුව සිහින්ව ලිය ගෙන ලුණු වතුරෙ දමන්න. (කෙසෙල් මුව කහට පිපීමෙන් වලක්වා ගැනීම සදහා) මද වෙලාවකින් වතුරෙන් ගෙන හොදින් මිරිකා ගන්න. රතු ලුණු, අමු මිරිස් සිහිනව කපගෙන, එයට සිහින්ව ගා ගත් පොල් දමා උම්බලකඩ දමන්න. අවශ්‍ය ප්‍රමාණයට ලුණු හා දෙහි එකතු කර කෙසෙල් මුව සමග හොදින් කලවම් කරගන්න.